Als we denken aan mishandeling binnen het gezin, denken we meteen aan kindermishandeling of partner mishandeling. Echter is oudermishandeling een probleem dat minstens even groot is. Als het over huiselijk geweld gaat komt het thema “oudermishandeling” bijna niet aan bod. Wanneer er wel een melding van gemaakt wordt, gebeurt dit vaak in een (te) laat stadium.

Kind-oudermishandeling, ook bekend als kind-oudergeweld of oudermishandeling, zijn situaties waarin een kind gewelddadig of misbruikend gedrag vertoont naar zijn of haar ouders. Het is een ingewikkeld probleem dat vaak wordt onderbelicht, omdat het ingaat tegen het beeld van ouders die verantwoordelijk zijn voor het zorgen voor- en beschermen van hun kinderen.

Ouders die met deze vorm van mishandeling geconfronteerd worden ervaren vaak complexe en tegenstrijdige gevoelens. Slachtoffers van oudermishandeling kunnen de neiging hebben om de schuld bij zichzelf te leggen. Ze schamen zich en ervaren een gevoel van falen. Ondanks het geweld wil de ouder zijn kind beschermen vanuit een sterk gevoel van loyaliteit en onvoorwaardelijke liefde.

In 2/3 van de gevallen is de biologische moeder het slachtoffer. Meer dan 80% van de plegers zijn jongens, en het begin van de mishandeling vindt vaak plaats in de leeftijd van 12 tot 14 jaar en kan aanhouden tot het kind uit huis gaat.

Wanneer we het hebben over mishandeling, dan hebben we het niet over de “normale” puberconflicten. Bij mishandeling kan er sprake zijn van  fysiek geweld, verbaal geweld en emotioneel geweld, deze gaan vaak gepaard met financiële en materiële schade.

Fysiek geweld: Hieronder verstaan we het gebruik van fysieke kracht, geweld of agressie tegen ouders. Het kan zich manifesteren als slaan, schoppen, duwen, knijpen, verwonden met voorwerpen of andere vormen van lichamelijk letsel veroorzaken.

Verbaal geweld: Dit houdt in dat ouders worden blootgesteld aan beledigingen, vernederingen, bedreigingen, schreeuwen of scheldwoorden door hun kinderen. Verbaal geweld kan leiden tot emotionele schade en heeft vaak een langdurig negatief effect op ouders.

Emotioneel misbruik: Dit omvat elke vorm van gedrag dat bedoeld is om ouders emotioneel te schaden, hun eigenwaarde te verminderen of hen te isoleren. Voorbeelden van emotioneel misbruik zijn constante kritiek, manipulatie, vernedering, dreigen met het verbreken van de relatie of andere vormen van emotionele chantage.

Financieel misbruik: Dit verwijst naar het exploiteren van de financiële middelen van ouders door hun kinderen. Het kan zich voordoen in de vorm van diefstal, fraude, dwang om geld of bezittingen te geven.

Materiële schade: Soms vindt er geen fysiek geweld plaats, maar wordt er gebruik gemaakt van geweld door het slaan met of op deuren of gooien en kapot maken van spullen of persoonlijke eigendommen van de ouders.

• Fysieke gevolgen: Ouders die slachtoffer zijn van geweld door hun kinderen kunnen verschillende fysieke verwondingen en gezondheidsproblemen ervaren. Dit kunnen kneuzingen, snijwonden, blauwe plekken, gebroken botten, hoofdletsel en andere traumatische verwondingen zijn. Deze fysieke gevolgen kunnen variëren van lichte tot ernstige verwondingen en kunnen leiden tot langdurige pijn, beperkingen in de mobiliteit en zelfs blijvende handicaps.

• Emotionele gevolgen: Slachtoffers van geweld door hun kinderen kunnen intense en langdurige emotionele gevolgen ervaren. Ze kunnen gevoelens van angst, woede, verdriet, schaamte, schuldgevoelens en hopeloosheid ervaren. Ze kunnen zich gekwetst, vernederd en verraden voelen door hun eigen kinderen. Deze emotionele gevolgen kunnen leiden tot een verstoring van hun gevoel van eigenwaarde, zelfvertrouwen en algemeen welzijn.

• Psychologische gevolgen: Geweld door kinderen kan ernstige psychologische gevolgen hebben voor ouders. Ze kunnen symptomen van posttraumatische stressstoornis (PTSS) ervaren, zoals flashbacks, nachtmerries, herbeleving van traumatische gebeurtenissen en verhoogde prikkelbaarheid. Daarnaast kunnen ze depressie, angststoornissen, chronische stress, slaapstoornissen en andere psychische aandoeningen ontwikkelen als gevolg van het aanhoudende geweld.

• Relatie- en gezinsgevolgen: Geweld door kinderen kan een negatieve invloed hebben op de ouder-kindrelatie en het hele gezinssysteem. Het kan leiden tot een verstoorde ouder-kindband, verminderd vertrouwen en communicatieproblemen. Andere kinderen in het gezin kunnen getuige zijn van het geweld en kunnen ook psychologische en emotionele schade oplopen. Het gezinsleven kan gespannen en onveilig worden, met langdurige gevolgen voor alle gezinsleden.

Kinderen die hun ouders mishandelen, daar wordt liever over gezwegen. kind- oudermishandeling is om begrijpelijke redenen geen makkelijk onderwerp. Er bestaat nog steeds een overtuiging dat ouders altijd verantwoordelijk zijn voor de zorg en bescherming van hun kinderen, en dat kinderen altijd respectvol en gehoorzaam moeten zijn. Het idee dat kinderen gewelddadig kunnen zijn tegenover hun ouders gaat in tegen deze overtuiging en kan daarom als ongemakkelijk of moeilijk bespreekbaar worden gezien.

Ouders zullen daarom niet snel met een hulp vraag naar een hulpverlener stappen, laat staan de politie. Naast het feit dat de ouder loyaal is aan het kind, kan er ook een groot gevoel van schaamte aanwezig zijn.

Ouders die te maken hebben met kind-oudermishandeling kunnen zich schamen voor wat er gebeurt en voelen zich schuldig. Ze kunnen het gevoel hebben dat ze gefaald hebben als opvoeder en zich zorgen maken over het oordeel en de reacties van anderen. Ze denken het verkeerde voorbeeld gegeven te hebben of er zijn al andere vormen van huiselijk geweld aanwezig.

Kind-oudermishandeling wordt soms als minder ernstig beschouwd dan andere vormen van geweld, zoals partnergeweld of kindermishandeling. Dit kan ertoe leiden dat het probleem wordt onderschat, gebagatelliseerd of genegeerd.

Er is over het algemeen een gebrek aan bewustzijn en kennis over kind-oudermishandeling. Mensen zijn niet altijd op de hoogte van de grote omvang van het probleem en de beschikbare hulpbronnen.

Het doorbreken van het taboe rond deze vorm van mishandeling is van groot belang om ouders in staat te stellen hulp te zoeken en ondersteuning te ontvangen. Het vergroten van het bewustzijn, het bieden van voorlichting en het creëren van veilige ruimtes waar ouders vrijuit kunnen praten over hun ervaringen zijn cruciale stappen om het taboe te doorbreken.

Het is belangrijk dat ouders weten dat ze niet alleen staan en dat er professionele hulp beschikbaar is om hen te ondersteunen bij het omgaan met kind-oudergeweld. Helaas is het in bijna alle gevallen zo dat de ouders hopen dat het vanzelf overgaat. Helaas laten de cijfers iets anders zien. Vooral de psychische schade bij de ouder laat pijnlijke diepe wonden na.

• Kinderen met gedragsproblemen: Kinderen die gedragsproblemen vertonen, zoals agressie, woede-uitbarstingen, impulsiviteit, oppositioneel-opstandig gedrag of gedragsstoornissen, kunnen een verhoogd risico hebben om geweld tegen hun ouders te plegen. Deze gedragsproblemen kunnen worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals psychische problemen, trauma, gebrek aan adequate opvoeding of begeleiding, of negatieve invloeden in hun omgeving.
• Kinderen met een voorgeschiedenis van geweld: Kinderen die getuige zijn geweest van geweld in hun gezin of die zelf slachtoffer zijn geweest van mishandeling, kunnen een verhoogd risico hebben om geweld tegen hun ouders te plegen. Ze kunnen geweld modelleren dat ze hebben waargenomen of geweld als een normaal gedragspatroon zien.

• Kinderen met psychische problemen: Kinderen met psychische problemen, zoals gedragsstoornissen, aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD), depressie, angststoornissen of impulsbeheersingsproblemen, kunnen een verhoogd risico hebben op geweld tegen hun ouders. Deze psychische problemen kunnen het vermogen van kinderen om emoties te reguleren en conflicten op een gezonde manier op te lossen, beïnvloeden.
• Kinderen met verslavingsproblemen: Kinderen die worstelen met verslaving aan alcohol, drugs of andere stoffen, kunnen een verhoogd risico hebben om geweld tegen hun ouders te plegen. Verslaving kan leiden tot impulsieve en agressieve gedragingen die het risico op geweld vergroten.